Σχεδιάζω ένα φοβισμένο πρόσωπο και γράφω τους φόβους μου
O φόβος είναι ένα συναίσθημα το οποίο μπορεί να παρουσιαστεί σαν κύριο σύμπτωμα μιας διαταραχής, όπως αυτό συμβαίνει στον πανικό ή στην κοινωνική φοβία, ή να είναι συνοδό σύμπτωμα κάποιας άλλης διαταραχής, όπως για παράδειγμα ο φόβος που παρουσιάζεται στην κατάθλιψη. Τέτοια συμπτώματα παρουσιάζονται στις πιο κάτω διαταραχές:
1. Διαταραχές φοβικού άγχους
- Aγοραφοβία
- Κοινωνικές φοβίες
- Eιδικές φοβίες
2. Aγχώδεις Διαταραχές
- Διαταραχή πανικού
- Διαταραχή γενικευμένου άγχους
- Mεικτή αγχώδης καταθλιπτική διαταραχή
3. Αν τίδραση σε έντονο stress και διαταραχές προσαρμογής
- οξεία αντίδραση στο stress , όπως στην κατάσταση ψυχικού σοκ
- διαταραχή stress μετά από ψυχοτραυματική εμπειρία, όπως τη συναντάμε στην αντίδραση πένθους
4. Iδεοψυχαναγκαστική διαταραχή:
Είναι μια ιδιαίτερη διαταραχή, όπου οι ιδεοληπτικές σκέψεις και οι ψυχαναγκαστικές πράξεις προκαλούν δυσφορία και φόβο. Εμφανίζεται στο τέλος της δημοτικής ηλικίας και στην εφηβεία και είναι στενά συνδεδεμένη με την ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη των παιδιών. Eκδηλώνεται με φόβουςγια το σκοτάδι, κλέφτες, φόβο θανάτου. A υτό οδηγά συχνά σε αναγκαστικές πράξεις, όπως συνεχή τακτοποίηση πραγμάτων, και τελετουργίες.
Στα παιδιά παρουσιάζονται πιο συχνά οι διαταραχές άγχους αποχωρισμού, οι γενικευμένες φοβίες και οι ειδικές φοβίες. Πιο παλιές έρευνες έδειχναν μια συχνότητα εμφάνισης φοβικών διαταραχών στα παιδιά του 2%. Σήμερα οι διαταραχές αυτές μεταξύ παιδιών και εφήβων φτάνουν το 5-10%.
Εκείνο που πρέπει να είμαστε σε θέση να διαχωρίσουμε είναι καταπόσον μιλάμε για διαταραχή ή απλά για ανησυχίες ή θλίψη, συμπτώματα και αντιδράσεις στα πλαίσια του φυσιολογικού, τα οποία και δεν επηρεάζουν την προσωπική και κοινωνική λειτουργία των παιδιών.
- Aγοραφοβία
- Κοινωνικές φοβίες
- Eιδικές φοβίες
2. Aγχώδεις Διαταραχές
- Διαταραχή πανικού
- Διαταραχή γενικευμένου άγχους
- Mεικτή αγχώδης καταθλιπτική διαταραχή
3. Αν τίδραση σε έντονο stress και διαταραχές προσαρμογής
- οξεία αντίδραση στο stress , όπως στην κατάσταση ψυχικού σοκ
- διαταραχή stress μετά από ψυχοτραυματική εμπειρία, όπως τη συναντάμε στην αντίδραση πένθους
4. Iδεοψυχαναγκαστική διαταραχή:
Είναι μια ιδιαίτερη διαταραχή, όπου οι ιδεοληπτικές σκέψεις και οι ψυχαναγκαστικές πράξεις προκαλούν δυσφορία και φόβο. Εμφανίζεται στο τέλος της δημοτικής ηλικίας και στην εφηβεία και είναι στενά συνδεδεμένη με την ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη των παιδιών. Eκδηλώνεται με φόβουςγια το σκοτάδι, κλέφτες, φόβο θανάτου. A υτό οδηγά συχνά σε αναγκαστικές πράξεις, όπως συνεχή τακτοποίηση πραγμάτων, και τελετουργίες.
Στα παιδιά παρουσιάζονται πιο συχνά οι διαταραχές άγχους αποχωρισμού, οι γενικευμένες φοβίες και οι ειδικές φοβίες. Πιο παλιές έρευνες έδειχναν μια συχνότητα εμφάνισης φοβικών διαταραχών στα παιδιά του 2%. Σήμερα οι διαταραχές αυτές μεταξύ παιδιών και εφήβων φτάνουν το 5-10%.
Εκείνο που πρέπει να είμαστε σε θέση να διαχωρίσουμε είναι καταπόσον μιλάμε για διαταραχή ή απλά για ανησυχίες ή θλίψη, συμπτώματα και αντιδράσεις στα πλαίσια του φυσιολογικού, τα οποία και δεν επηρεάζουν την προσωπική και κοινωνική λειτουργία των παιδιών.
Αιτιολογία
• Φοβίες, φόβοι και άγχος έχουν συχνά οικογενειακή προδιάθεση. Γονείς, οι οποίοι υποφέρουν από τέτοιες διαταραχές, πρέπει να υπολογίζουν ότι τα παιδιά τους είναι δυνατό να “κληρονομήσουν” αυτό το πρόβλημα.
• Τραυματικές εμπειρίες, όπως αρρώστια, θάνατος, πόλεμος, αλλά και συνεχόμενη έκθεση σε μια αρνητική κατάσταση για την εξέλιξη ενός παιδιού, όπως συνεχής κακοποίηση ή συνεχής κοροϊδία από συμμαθητές στο σχολείο.
• Κάποιες θεωρίες μιλούν ότι ο φόβος είναι συνδεδεμένος με την εμπειρία της απειλής, κι αυτό εξηγά το άγχος αποχωρισμού.
• Η ψυχοδυναμική θεωρία εξηγεί τις φοβίες σαν έκφραση μιας εσωτερικής σύγκρουσης.
• Φοβίες, φόβοι και άγχος έχουν συχνά οικογενειακή προδιάθεση. Γονείς, οι οποίοι υποφέρουν από τέτοιες διαταραχές, πρέπει να υπολογίζουν ότι τα παιδιά τους είναι δυνατό να “κληρονομήσουν” αυτό το πρόβλημα.
• Τραυματικές εμπειρίες, όπως αρρώστια, θάνατος, πόλεμος, αλλά και συνεχόμενη έκθεση σε μια αρνητική κατάσταση για την εξέλιξη ενός παιδιού, όπως συνεχής κακοποίηση ή συνεχής κοροϊδία από συμμαθητές στο σχολείο.
• Κάποιες θεωρίες μιλούν ότι ο φόβος είναι συνδεδεμένος με την εμπειρία της απειλής, κι αυτό εξηγά το άγχος αποχωρισμού.
• Η ψυχοδυναμική θεωρία εξηγεί τις φοβίες σαν έκφραση μιας εσωτερικής σύγκρουσης.
Πώς να βοηθήσουμε το παιδί να ξεπεράσει τους φόβους του - Συμβουλές σε γονείς.
• Καταρχήν θα πρέπει να ακούμε με προσοχή, σεβασμό και κατανόηση αυτά που μας λέει το παιδί για τους φόβους του-έστω και αν τους θεωρούμε αβάσιμους. Πρέπει να βοηθήσουμε το παιδί να κατανοήσει ότι ο φόβος τους είναι κάτι φυσιολογικό και να το διαβεβαιώνουμε ότι αυτό που φοβάται δεν είναι στην πραγματικότητα επικίνδυνο.
• Καταρχήν θα πρέπει να ακούμε με προσοχή, σεβασμό και κατανόηση αυτά που μας λέει το παιδί για τους φόβους του-έστω και αν τους θεωρούμε αβάσιμους. Πρέπει να βοηθήσουμε το παιδί να κατανοήσει ότι ο φόβος τους είναι κάτι φυσιολογικό και να το διαβεβαιώνουμε ότι αυτό που φοβάται δεν είναι στην πραγματικότητα επικίνδυνο.
• Δεν το κοροϊδεύουμε και δεν το γελοιοποιούμε, δεν υποτιμούμε το άγχος του γιατί έτσι εντείνουμε χειρότερα τη φοβία του.
• Οι γονείς να μην πανικοβάλλονται και να μεγαλοποιούν τους φόβους του παιδιού δίνοντας υπερβολική προσοχή στην παραμικρή εκδήλωση.
• Να μη φοβίζουν σκόπιμα το παιδί λέγοντας του ότι «αν δεν είναι καλό παιδί θα σε πάρει ο «μπαμπούλας» ή η αστυνομία. Αν οι ενήλικες προσπαθούν να ελέγξουν τη συμπεριφορά των παιδιών με τη χρήση του φόβου, δεν θα πρέπει στη συνέχεια να απορούν γιατί τα παιδιά φοβούνται.
• Μπορούμε να διαβεβαιώσουμε στο παιδί ότι όλα τα παιδιά της ηλικίας του αισθάνονται κάποιους φόβους και ότι και εμείς όταν ήμασταν παιδιά είχαμε φόβους τους οποίους μάθαμε σιγά σιγά να ξεπερνούμε. Μπορεί να βοηθήσουμε το παιδί να αναπτύξει δεξιότητες, με τις οποίες να μπορεί να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά το φοβικό αντικείμενο ή την φοβική κατάσταση. Για παράδειγμα όταν το παιδί φοβάται το σκοτάδι μπορεί να έχει ένα φωτάκι νυκτός αναμμένο στο δωμάτιο του.
• Οι γονείς θα πρέπει να ελέγχουν τους δικούς τους φόβους επειδή, συχνά το παιδί μιμείται και υιοθετεί τους φόβους των γονιών του.
• Σε άλλους είδους παιδικές φοβίες, όπως για παράδειγμα φοβίες ζώων μπορούμε να αποτελέσουμε εμείς πρότυπο μίμησης για το παιδί. Είναι καλό να μας βλέπει το παιδί να παίζουμε , να φροντίζουμε ένα ζώο. Έτσι σιγά σιγά και χωρίς καμία πίεση και εξαναγκασμό, το παιδί βλέπει και κατανοεί ότι το ζώο δεν είναι τόσο επικίνδυνο όσο νόμιζε.
• Οι γονείς μπορούν να χρησιμοποιήσουν εικονογραφημένα παιδικά βιβλία με παιδιά που φοβούνται αλλά τελικά ξεπερνάνε τους φόβους τους, τα οποία κυκλοφορούν στα βιβλιοπωλεία. Το παιδί μπορεί να ταυτιστεί με τον ήρωα του βιβλίου και να ξεπεράσει ευκολότερα το φόβο του.
• Γενικά, οι ενήλικες είναι καλό να ενθαρρύνουν με κάθε τρόπο τα παιδιά ώστε να αναπτύξουν πρωτοβουλίες , αυτοπεποίθηση και αυτονομία. Η υπερπροστατευτική συμπεριφορά των γονιών διευκολύνει την εκδήλωση φόβων από την πλευρά του παιδιού.
